Ο «τέλειος» άνθρωπος και ο άνθρωπος «της πιάτσας»

 

Σωτήριος Θεολόγου, Μεταπτυχιακός Φοιτητής Θεολογίας Α.Π.Θ.

Αρχή Τριωδίου σήμερα, και το Ευαγγέλιο μάς παρουσιάζει τη γνωστή, σε όλους μας, παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου.

2 άνθρωποι πηγαίνουν στο ναό για να προσευχηθούν. Ένας Φαρισαίος και ένας τελώνης. Θα λέγαμε ένας άνθρωπος «της εκκλησίας» και ένας άνθρωπος «της πιάτσας». Και οι δύο είχαν τον ίδιο λόγο που πηγαίνουν στην Εκκλησία· για να προσευχηθούν. Όμως, ο ένας βγαίνει λυτρωμένος και ο άλλος αξιοκατάκριτος.

Ποιος έφυγε αξιοκατάκριτος;

Ο Φαρισαίος. Ο άνθρωπος «της εκκλησίας».

Στέκεται στο μέσο της εκκλησίας -για να τον δουν όλοι- και αρχίζει να προσεύχεται. «ταῦτα προσηύχετο», όπως αναφέρει και το Ευαγγέλιο.

«ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι», ξεκινάει με μία ευχαριστία στο Θεό. Και συνεχίζει: «ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης». Ξεκινάει να απαριθμεί όλα τα του τα κατορθώματα ενώπιον του Θεού. Προσπαθεί να δικαιώσει τον εαυτό του στα μάτια του Θεού, γιατί θεωρεί ότι είναι τέλειος άνθρωπος και θα πρέπει και οι άλλοι να είναι σαν αυτόν. Όμως, δεν συνειδητοποιεί ότι όσες αρετές έχει, είναι ευλογία από το Θεό.

Από την άλλη πλευρά, έχουμε τον τελώνη. Άνθρωπο με αμαρτίες, αλλά με συνείδηση προσέγγισης στο Θεό. Θέλει να έρθει σε επαφή μαζί Του. Δεν στέκεται σε κάποιο σημείο για να τον δει ο κόσμος, αλλά ούτε σηκώνει τα μάτια του στον ουρανό, γιατί τον βαραίνουν οι αμαρτίες τους. Λέει μόνο: «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». Το Ευαγγέλιο μάς λέει ότι ο τελώνης κατέβηκε δικαιωμένος στο σπίτι από τον Φαρισαίο.

Εμείς, σήμερα, με ποιον μοιάζουμε; Με τον τελώνη ή με τον φαρισαίο;

Μοιάζουμε και με τους δύο.

Κάνουμε αμαρτίες όπως ο τελώνης αλλά και συγκρίνουμε όλους τους άλλους με τον εαυτό μας όπως ο φαρισαίος.

Πηγαίνουμε στην εκκλησία και θέλουμε να δικαιωθούμε για αυτά που κάναμε. Εξομολογούμαστε και προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε αυτά που κάναμε και να βρούμε τον ιερέα να μας δικαιώσει.

Συγκρίνουμε όλους τους άλλους και καταδικάζουμε αυτούς, οι οποίοι δεν είναι σαν εμάς.

Και δεν θα πάω μακριά. Θα σταθώ στον εαυτό μου.

Τι κάνω;

Πηγαίνω στην εκκλησία και θέλω να δικαιωθώ για αυτά που έκανα στο Θεό και, παράλληλα, συγκρίνω όλους τους άλλους με τον εαυτό μου, θεωρώντας εμένα ότι είμαι κάποιος καλός χριστιανός και ότι είμαι άνθρωπος «της εκκλησίας».

Πηγαίνω για να κοινωνήσω και νομίζω ότι αυτοδικαιώνομαι για ό,τι έχω κάνει. Και στο τέλος; Χάνω το Χριστό. Διώχνω τον Χριστό από μέσα μου.

Έρχονται άνθρωποι στην εκκλησία για να βρουν το Χριστό, ως τα χαμένα πρόβατα, και βρίσκουν λύκους έτοιμοι να τους φάνε.

Και πρώτος είμαι εγώ.

Κοιτάζουμε τους υπόλοιπους «αφ’ υψηλού» γιατί νομίζουμε ότι είμαστε καθαροί και έχουμε μία πνευματική ζωή. 

Και στην πραγματικότητα;

Δεν έχουμε τίποτα. Απλά θέλουμε να νομίζουμε ότι κάτι κάνουμε (νηστείες, προσευχές, αγρυπνίες κλπ.) για τα μάτια του κόσμου. Για τη δική μας «έξωθεν καλή μαρτυρία» και για το «τι θα πει ο κόσμος».

Ενώ ξεχνάμε, ότι χωρίς το Χριστό είμαστε ένα τίποτα. Όπως έλεγε και ο μακαριστός Μητροπολίτης Σισανίου κυρός Παύλος: «είμαστε υποψήφια σκουπίδια χωρίς το Χριστό».

Τι «Φως Χριστού» δείχνουμε στους άλλους; Τι παράδειγμα δείχνουμε στους ανθρώπους που θέλουν να ακολουθήσουν το Χριστό;

Αρχίζει το Τριώδιο. Η πορεία προς την Ανάσταση του Χριστού.

Για ποιο πράγμα να αγωνιστούμε;

Να γίνουμε άνθρωποι σαν τον τελώνη στην εκκλησία και σαν τον φαρισαίο στον κόσμο. Να πηγαίνουμε στην εκκλησία όχι για να δικαιωνόμαστε, αλλά για να καταλαβαίνουμε ποιοι είμαστε και τι έχουμε κάνει. Στον κόσμο να συμπεριφερόμαστε, όπως ο φαρισαίος, με καλά έργα και πράξεις ό,τι θέλει και ο Θεός.

«ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ». 6 λέξεις. Όλη η προσευχή μας προς το Θεό. Αν το κάνουμε πράξη και αν μπορούμε να βιώσουμε έστω και λίγο το νόημα αυτών των λέξεων, τότε έχουμε κάνει ένα βήμα πιο κοντά στο Θεό. Ένα βήμα πιο κοντά στο Φως και στην Αγάπη.